انواع آجر در ساختمان سازی و ابعاد آنها
آجر لعابی
لعاب کاری یکی از روش های روکش کاری آجر است که آن را در برابر عوامل مختلف محافظت می نماید. ممکن است آجر در معرض رطوبت، فرسایش، هوازدگی، مواد شیمیایی و تغییرات آب و هوایی قرار گیرد، اما لعابی که سطح آن را پوشش می دهد، نقش لایه محافظ را ایفا کرده و عمر آن را طولانی می کند.
آجر لعابی در رنگ های متنوع و ابعاد گوناگون تولید و به بازار عرضه می شود. از این رو می توان از آن در تزئین دکوراسیون داخلی و بیرونی ساختمان استفاده کرد. این آجرها با رنگ هایی نظیر آبی، قرمز، نارنجی، قهوه ای و سورمه ای لعاب داده می شوند و زیبایی بی نظیری به فضا می بخشند.
این آجرها بیشتر در طراحی های سنتی کاربرد دارند. لعاب کاری، مقاومت آجر را بالا می برد و آن را از آسیب های احتمالی حفظ می کند. قیمت آجر لعابی به نسبت آجر معمولی گران تر است. آجر شاموتی هم یکی از پر طرفدار ترین آجر هاست.
در قسمت ساختمان سازی آجر به دو دسته تقسیم میشود: آجرهای فشاری، آجرهای ماشینی
آجرهای فشاری
این نوع آجر برای کلیه کارهای ساختمانی مانند گری چینی (دیوارهای باربر، دیوارهای حایل، تیغه چینی)، طاق ضربی و موارد دیگر مناسب است. به علت ناصاف بودن سطوح آن به آجر گری معروف است و دیوارچینی با این نوع آجر را گری چینی مینامند.
دلیل نام گذاری آن هم این است که، گویا در ابتدای تولید این نوع آجر خشت با دست زده میشد و با فشار دست و انگشتان کارگران خشت زن، گوشههای قالب به وسیله گل برمیگردید که به این علت، آن را آجر فشاری نامیدند.
انواع آجرهای فشاری نیز شامل موارد زیر می باشند:
آجر سبز: آجر سبز از نوع فشاری بوده که در کوره حرارت بیشتری دیده و رنگ آن کبود و کمرنگ یا سبز شده است. به علت پخت زیاد بسیار مقاوم، محکم و بادوام است. این نوع آجر در جاهایی که نیاز به مقاومت بیشتری میباشد مورد استفاده قرار میگیرد.
آجر خام در اثر کمی حرارت رنگش تغییر یافته ولی نامرغوب بوده و نباید در آجرچینی از آن استفاده کرد. این آجر در کورههای آجرپزی مجددا در همان جاهای قبلی خود چیده میشود. چون اولین بار در ایران از آجر فشاری توسط روسها در ساخت سربازخانهها مورد استفاده قرار گرفت، به نام قزاقی معروف شده است.
آجر ماشینی: آجر ماشینی شبیه آجرهای قزاقی و به رنگهای قرمز و سفید بوده و در نماسازی مصرف می گردد. تفاوت آن با آجر فشاری در جنس سفال و سوراخهایی است که باعث سبکی آجر و چسبندگی مناسب با ملات میشود. این آجرها دارای گوشههای تیز و سطوح صاف هستند. آجر رنگی با اضافه کردن اکسید فلزات تهیه میشود.
اگر موقع چیدن آجر در کوره پخت به صورت چپ و راست روی هم چیده شوند آجر ابلق تهیه شده و روی آجر رگههای رنگی مورب دیده میشود که در نماسازی زیباست. با توجه به رنگ، آنها را نامگذاری کردهاند مثل آجر پهن رنگی و سفید.
آجرهای ماشینی در ابعاد مختلف تولید میشوند که عبارتند از: آجرهای ماشینی و یا سوراخدار که روی سطح آن ۸ یا ۱۰ سوراخ به قطر ۲ سانتیمتر موجود است. یکی دیگر از انواع این آجر، آجر ده سوراخ است.
جنس این آجرها نسبت به آجر فشاری شکنندهتر بوده و خاصیت مکندگی آب آن نسبت به آجر فشاری کمتر است.
آجرهای لعاب دار
همانطور که از اسم آن پیداست سطح آن مانند ظروف سفالی لعابکاری میشود، در اندازههای مختلف و شکلهای گوناگون جهت مصارف زیادی ساخته میشود.
موارد استفاده آجرهای لعاب دار: موارد استفاده آجرهای لعابدار در نماسازی، کاشیکاری، کفسازی و کنار باغچه و قرنیز دیوارها میباشد. در مساجد و حسینیهها از آنها استفادهی زیادی میشود از جمله: کتیبه های اطراف ساخت محراب، گنبد و سردرها و بسیاری موارد دیگر.
آجرهای سفال مجوف دیواری
آجرهای مجوف از جنس سفال بوده، دارای سوراخهایی هستند که ضخامت جدارههای آن حدود ۸ میلیمتر میباشد و در ضخامتهای مختلف به صورت مکعب مستطیل ساخته میشوند.
موارد استفاده: چون آجر سفال مجوف به صورت تو خالی میباشند و غیر باربر هستند، از آنها در دیوارکشی انواع پارتیشن و جدا کنندهی فضاهای غیرباربر استفاده میشود. عایق حرارتی، صوتی و رطوبتی مناسبی در ساختمان میباشند. آجرهای مجرف دیواری از جنس ماسه سیمان هم تولید میشوند.
آجر سفال سقفی
این آجرها که در بنایی به نام بلوک سقفی معروف هستند، به پهنای ۴۰ سانتی متر و ارتفاع ۲۰ یا ۲۵ سانتی متر هستند. این آجرها دارای لبه مخصوصی میباشند که روی تیرچه قرار میگیرند و مانند آجرهای سفال در کارخانه تمام اتوماتیک تهیه میشوند. این آجرها برای پوشاندن سقفهایی که با تیرچه بتنی اجرا میشوند مورد استفاده قرار میگیرند و عایق صدا و حرارتی خوبی هستند.
آجرهای ماسه آهکی
آجرهای ماسه آهکی دارای سطوحی صاف و در رنگهای گوناگون تهیه میگردند و ابعاد آن اندازه آجرهای رسی میباشد و از جنس ماسه و مقداری آهک است.
موارد مصرف: در مصرف با آجر معمولی فرقی ندارد و مقاومت فشاری بیشتری نسبت به آن دارد. بیشتر در فرش کف و پلههای داخلی ساختمانها مورد استفاده قرار میگیرد.
آجرهای بتنی
آجرهای بتنی به شکل ها و اندازه های گوناگون، از ماسه سیمان و به وسیله ماشین آجر زنی دستی یا ماشینی تولید میشوند.
موارد مصرف: آجرهای بتنی به علت تنوع در شکل و رنگ در آجر فرش محوطه سازی (حیاط، پیاده رو خیابان و پارکها) مورد استفاده قرار میگیرند.
آجرهای نسوز
از آجر نسوز به دلیل مقاومت حرارتی بالا، در پوشش درونی کوره های صنعتی استفاده میشود. آجرهای نسوز انواع مختلفی دارند. با توجه به نوع ماده استفاده شده در ترکیبات آنها، گسترههای مختلفی را تحمل میکنند. تا دهه ۱۹۶۰ از کرین و خاک نسوز برای پوشش کورهها استفاده میشد، اما امروزه با ساخت انواع آجرهای نسوز از آنها در پوشش داخلی کوره استفاده میشود.
انواع آجر: چگونه یک آخر را درست انتخاب کنیم
انواع آجری که برای پروژهی خود انتخاب میکنید میتواند تفاوت چشمگیری در نمای کلی و هزینهها داشته باشد. در اینجا نکاتی ارائه شده که باید دربارهی انتخاب آجرهای مناسب برای عملیات ساخت و ساز خود بدانید.
وقتی صحبت از انواع آجر میشود، گزینههای زیادی برای انتخاب وجود دارد. انتخاب نوع مناسب آجر بسیار ضروری است زیرا مسلم است که چنین چیزی را نمیتوانید به راحتی تغییر دهید.
تُن، بافت و فرم همگی نقش دارند – آجرهایی به رنگهای ملایم زرد یا قرمز تیره؛ اصلاح شده؛ ماشینی؛ دست ساز؛ متریک یا مجلل – موارد زیادی وجود دارد که باید در نظر بگیرید.
در پایین انواع مختلف آجرهایی که میتوانید انتخاب کنید، هزینهی آنها و محل تهیهی آنها توضیح داده میشوند تا بتوانید تصمیم درست را بگیرید.
انواع آجر بنا به نیاز شما!
آجرهای سفالی
بهترین گزینه برای: کسانی که بودجهی کافی ندارند
آجر سفالی یک گزینهی مقرون به صرفه و پایدار است که نیاز به تعمیر و نگهداری اندکی دارد و همچنین میتوانید سیمان و آهک را به عنوان مصالح مورد نظر خود انتخاب کنید.
آجرهای سفالی اکسترود شده یا وایر کات
بهترین گزینه برای: فینیش (پرداخت) صاف و هموار
اگر به دنبال یک فینیش صاف و هموار هستید، یک آجر سفالی اکسترود شده یا وایر کات میتواند انتخاب خوبی باشد. خاک رس (سفال) به داخل یک ستون اکسترود میشود (بیرون رانده میشود). سپس ستون خاک رس برش داده میشود و قبل از خشک شدن و پختن، وایر کات میشود تا صاف نگه داشته شود. این روش آجرسازی مدرنتر است و به وایرت کات نیز معروف است.
خشتهای خام نرم
بهترین گزینه برای: یک فینیش خاکی و بافتدار
خشتهای خام نرم با ریختن خاک رس در قالبهای پوشیده شده از شن و ماسه ساخته میشوند که نماهای ماسهای با چینهای جزئی را ایجاد میکنند. این کار در ابتدا با دست انجام میشد اما اکنون یک فرآیند کاملاً ماشینی است.
آجرهای واتراستراک کاملاً شبیه خشتهای خام نرم ساخته میشوند اما در فرآیند قالبگیری، از شن و ماسه استفاده نمیشود، فقط آب بکار میرود، این یعنی سطح آجر خیلی کمتر دانه دارد.
آجرهای دست ساز
بهترین گزینه برای: ظاهری واقعگرایانه و ساختمانهایی در مناطق حفاظت شده
اگر میخواهید آجرهای جدید با آجرهای موجود مطابقت داشته باشند یا مثلاً در منطقهی حفاظت شده ساخت و ساز میکنید، آجرهای دست ساز جلوهای اصیل دارند.
خاک رس در ماسه نورد میشود و سپس به کمک دست با مهارت در قالب ریخته میشود. انواع آجرهای دست ساز انعطافپذیری بیشتری دارند زیرا میتوان آنها را به صورت آجرهایی با اندازهی استاندارد یا غیراستاندارد ساخت و ظاهری خالص و جذاب ایجاد کرد.
آجرهای دست ساز دارای بافتی خشن، باز و دارای نمایی جذاب و چین خورده هستند. همچنین میتوانید با طیف وسیعی از رنگها و همچنین اندازهها، به ظاهری سفارشی دست پیدا کنید – اما این دست ساز بودن خودش را در قیمت منعکس میکند و قیمت آنها حدود چهار برابر آجرهای ماشینی است.
آجرهای اصلاح شده
بهترین گزینه برای: تکثیر یک ساختمان اصلی
اگر در حال تخریب یک ملک و ساخت ملک جدیدی در زمین هستید، اگر به خاطر شرایط طرحریزی بخواهید نمای ساختمان را تکثیر کنید، میتوانید از آجرهایی که از ساختمان (های) اصلی احیا شدهاند استفاده کنید.
محوطههای احیاء یکی دیگر از منابع خوبِ آجرهای دست دوم هستند اما بدست آوردن کمیت و کیفیت مناسب برای یک خانهی کامل یا یک وسعت بزرگ میتواند دشوار باشد. اتلاف ممکن است زیاد باشد و شاید لازم باشد تعدادی از آجرها را دور بریزید.
مطابقت آجرهای جدید با آجرهای موجود
اگر ملک خود را بازسازی میکنید، میتوانید آجرهای جدید را با آجرهای موجود مطابقت دهید.
با این حال، آجرهای موجود شما هوادهی و متورم شدهاند. علاوه بر این، ممکن است آجرهای استفاده شده در زمان ساخت خانهی شما اکنون در دسترس نباشند.
اولین راه غلبه بر این مشکل، صحبت با تولیدکنندگان مختلف است – بیشتر آنها خدمات مطابقت آجرها را ارائه میدهند – به موجب آن میتوان رنگها را اعمال کرد. آنها همچنین باید بتوانند آجرهایی از نظر بافت و اندازهی مشابه تهیه کنند.
مشخص کردن آجرهای از قبل هوادهی شده راه حل دیگری است.
نحوهی انتخاب نوع درست آجر
ممکن است این امر بدیهی به نظر برسد، اما مصالحی که در محل استفاده میشوند، بر ظاهر خارجی منطقه تأثیر میگذارند.
اگر منطقهای که میخواهید در آن احداث انجام شود دارای رنگهای زرد ملایمِ سنگ کوتسولد است، مثلاً استفاده از آجرهای آبی استفوردشایر احتمالاً مورد پسند دفتر برنامهریزی محلی شما نخواهد بود.
اکنون نگاهی بیندازید به رنگهای آجرهای بومی منطقه:
- رنگ نارنجی معمولاً بومیِ منطقهی لینکلن شایر است.
- آجرهای قرمز در شمال رواج دارند.
- رنگهای کرم و زرد در اطراف کمبریج شایر و لندن رایج هستند.
- آجرهای آبی در املاک میدلند دیده میشوند.
اما این بدان معنا نیست که شما نمیتوانید نزد برنامهریزان محلی خود بروید و بپرسید که چه موضعی را در مورد مصالح اتخاذ کردهاند.
دیدن طرحهای معاصر با آجرهای متضاد غیرمعمول نیست، بنابراین همیشه ارزش دارد که در ابتدای پروژهی خود اجازهی طرحریزی را بگیرید.
اولین قسمت از فرآیند در یک محل معدن آغاز میشود. خاک رس استخراج میگردد و سپس فرآیندی را طی میکند که به واسطهی آن مواد خام سخت به مادهی قابل قالببندی تبدیل میشود.
خاک رس خرد شده و با مقادیر خاصی از آب مخلوط میشود تا به اندازه کافی شکل پذیر شود. سپس آجرهای سفالی با استفاده از روشهای مختلفی تشکیل میشوند. سپس هر روش خصوصیات آجر را تعیین میکند.
چه آجر رنگی باید انتخاب کنم؟
تنوع رنگی زیادی وجود دارد – از سفید گرفته تا کرم، زرد تا قرمز نارنجی، قهوهای و آبی که طیف وسیعی از رنگ را برای طراحیهای سنتی و معاصر ایجاد میکنند.
جیم متیوس، یکی از شرکا در HG Matthews توضیح میدهد: «رنگ آجرها با توجه به موقعیت آجر در کوره و درجه حرارت آتش تعیین میشود».
همچنین رنگ آجر به نوع رس و شن پاشی یا رنگآمیزی سطح آن نیز بستگی دارد. به دلیل اینکه تغییر رنگ به طور حتم اتفاق خواهد افتاد، ایدهی خوبی است که آجرها قبل از چیده شدن، از بستههای مختلف با هم مخلوط شوند.
انتخاب الگوی مناسب آجر
پس از انتخاب نوع آجری که میخواهید استفاده کنید، باید در مورد باند فکر کنید: الگویی که آجرها در آن قرار میگیرند.
باندهای آجری بر زیباییشناسی تأثیر میگذارند، اما از نظر ساختاری نیز وظیفههایی دارند.
نحوهی چیدن آجرها در واقع نحوهی توزیع بار را تعیین میکند.
به هر ردیف آجر افقی یک کورس گفته میشود و کورس معمولاً از هدر، راسته یا هر دو تشکیل شده است.
هدر انتهای کوچکتر یا «نمای» آجر است و راسته «نمای» بلند و باریکتر میباشد.
متداولترین باند آجری راسته است (که همانطور که از نامش پیدا است فقط از راسته استفاده میشود). اتصالات در هر کورس با آجرهای بالا و پایین در وسط تراز میشوند.
با این حال، گزینههای مختلفی برای هرکسی که ساخت و ساز خاص خودش را دنبال میکند یا یک اکستنژن مانند باند سنتی فلاندری، باند انگلیسی و باند پشتهی معاصر را میسازد در دسترس است.
برای افزودن فرم و کاراکتر به آنچه که گاهیاوقات میتواند از دیوار مسطح بیرون زده شود، میتوانید از جزئیات طراحی استفاده کرده و آنها را با هم ترکیب کنید.
یک باند دنتیل دارای آجرهای تورفتهی متناوب در یک یا چند کورس است. ویژگیهای دندان سگ دارای یک کورس برجسته از آجرها است که در ۴۵ درجه چیده شده و در حفره بریده شده است.
از این طرح میتوان برای ایجاد لبههای تاجدار یا باندهای تزئینی استفاده کرد. پیشآمدگی یک طاقچه است که از نمای دیوار اغلب در داخل و اطراف لبههای سقف برجسته میشود.
انتخاب ملات مناسب
شان ویلکینز، مدیر فنی از انجمن توسعه آجر، میگوید: «سطح اتصال ملات از ۱۸ درصد برای باند راسته تا ۲۲ درصد برای باند هدر متغیر است، بنابراین باید مطمئن شوید که ملات غالب نیست یا با آجر برخورد نمیکند و مطابق با طرح کلی است.
مطمئن شوید که ملات متناسب با نوع آجری است که استفاده میکنید. مثلاً ملات آهک هیدرولیک برای کار با آجرهای دست ساز انتخاب خوبی است.
جیسون هیوز، مدیرعامل ایمپریل بریکس میگوید: «ملات باعث حرکت طبیعی میشود، با یک فینیشِ بافتدار، زیباییشناسی را بهبود میبخشد و در رنگهای منطبق منطقهای موجود است. همچنین اجازه میدهد هرگونه رطوبت درون آجر به طور طبیعی از بین برود، خطر آسیب ناشی از سرما و دمیدن آجرها را کاهش میدهد که میتواند در ملاتهایی با پایهی سیمان مشکلساز باشد».
از هر ملاتی که در نهایت استفاده میکنید، آن را در طول کار ثابت نگه دارید تا از باندینگِ ناخوشایند جلوگیری شود. هنگامی که تصمیم به مخلوط کردن ملات گرفتید، با استفاده از شن و ماسه، سیمان و آهک یکسانی آن را بچسبانید.
استانداردهای آجر
آجرها تحت استانداردهای انگلیس آزمایش میشوند تا اطمینان حاصل شود که از نظر جذب آب، محافظت در برابر سرما، استحکام و غیره دارای معیارهای لازم هستند.
سایمون هی، مدیرعامل انجمن توسعه آجر (BDA) میگوید: «همهی آجرها با استاندارد هماهنگِ EN771-1 ساخته شدهاند. انگلستان به مناطقی تقسیم شده است که مطالعات طولانی مدت احتمالاً میزان بارندگی را نشان دادهاند و توصیه میشود که تمام کارهای بیرونی به شدت در معرض خطر حملهی یخبندان طبقهبندی شوند و بر این اساس طراحی و ساخته شوند».
از آنجا که آجرهای نما در معرض یخزدگی هستند، توصیه میشود که یک آجر با حداقل درجهی «F» را انتخاب کنید، F1 برای آجرهایی است که به طور متوسط در معرض عناصر قرار دارند (مثلاً در زیر پیشآمدگی لبه بام) و F2 بالاترین درجه را نشان میدهد، یعنی آجرها حتی در معرض شدید اشباع و یخزدگی مداوم نیز مقاوم هستند.
سیمون افزود: «در حال حاضر ملات در صورت ساخت در کارخانه، ملزم به مطابقت با الزامات BS EN 998-2 است، اما اگر به صورت دستهای در سایت ساخته شوند، باید بر اساس یک سند طراحی، BS1996-1-1، Eurocode 6 ساخته شوند – این استانداردها شامل تعدادی خواص، از جمله استحکام است».
از کجا میتوانم انواع مختلف آجر را خریداری کنم؟
پس از اطلاع از رنگ، نوع و باندی که به دنبال آن هستید، آمادهی خرید آجرهای پروژهی خود خواهید بود.
شما می توانید از طریق وب سایت اصفهان آجر انواع آجر را خریداری نمایید.