نمای سبز ساختمان چیست – بررسی مزایا و معایب آن

با پیشرفت تکنولوژی و ماشینی شدن زندگی انسانی، پیوند ما با طبیعت روز به روز کمتر می‌شود و اگر چاره‌ای برای آن نیندیشیم، این معضل می‌تواند به روح و حتی جسم ما آسیب بزند. یکی از بهترین راه‌ها برای زیبا‌سازی انواع خانه و بنا و جان بخشیدن به آن‎ها، استفاده از نمای سبز ساختمان است.
امروز قصد داریم به طور مفصل درباره نمای سبز ساختمان صحبت کنیم. با ما همراه باشید…

نمای سبز ساختمان به چه معناست؟

نمای سبز ساختمان همان دیوار و سطوح بیرونی ساختمان است که به طور جزئی یا کامل، با پوشش گیاهی مزین شده است. این نما، هیچ تداخلی با سایر مصالح نظیر آجر نسوز نما که برای افزایش مقاومت استفاده می‌شود، ندارد و می‎تواند به طور مستقیم یا غیر مستقیم روی دیوار اعمال شود.
نمای سبز از نظر زیست محیطی گزینه‌ای بسیار عالی است. از طرفی، هیچ کسی نمی‌تواند انکار کند که انسان در طول روز، نیاز دارد با طبیعت ارتباط برقرار کرده و از مشاهده رنگ سبز گیاهان لذت ببرد. گیاهان، درمانی برای زخم‌ها و آسیب‌های روحی انسانی هستند و می‌توانند التیام‌بخش رنج‌ها و مشکلات زندگی باشند.
علاوه بر این موارد، استفاده از این نما مزایای اقتصادی و زیبایی شناختی زیادی دارد.
اکثر افراد قبل از نوسازی و بازسازی ساختمان، تنها مواردی نظیر قیمت آجر و مصالح داخلی را محاسبه می‌کنند و هزینه نما را در نظر نمی‌گیرند. هزینه نمای سبز، بسته به نوع اجرا و گیاهانی که استفاده می‌شوند، می‌تواند متغیر باشد.
چنانچه قصد ساخت یا تعمیر نما را دارید، می‌توانید برای استعلام قیمت آجر دکوراتیو و سایر محصولات، با اصفهان آجر تماس بگیرید.

? مطالعه بیشتر: انواع ملات ساختمانی و بررسی کاربرد هرکدام

نمای سبز ساختمان چگونه اجرا می‌شود؟

اجرای نمای سبز از نظر سطح و نوع کاشت گیاهان، به دو شیوه انجام می‌شود:

اجرای نمای سبز به روش سنتی (روش کاشت مستقیم)

در روش اجرای نمای سبز سنتی، دیوار‌های پایه نما می‌تواند از هر نوعی باشد. به منظور افزایش مقاومت دیوار‌ها و نما در برابر گرمای زیاد یا عوامل طبیعی، معمولا از مصالحی نظیر آجر شیل و… که مقاومت بالایی دارند استفاده می‌شود.
گیاه رونده در خاک کاشته می‌شود و به مرور زمان، رشد کرده و به دیوار چسبیده و از آن بالا می‌رود. این روش، یکی از ابتدایی‌ترین و قدیمی‌ترین روش‌ها برای اجرای نمای سبز ساختمان است که به مهارت و تخصص کمتری نیاز دارد.
معمولا پس از اینکه گیاهان با استفاده از شاخک‎های چسبناک خود به دیوار و نمای ساختمان چسبیدند، جداسازی آن‌ها و تغییر نما کار راحتی نیست و ممکن است پس از حذف گیاه، برخی از قسمت‌های آن روی دیوار باقی بماند و تمیز کردن نما را سخت کند.

اجرای نمای پوسته سبز

از آنجایی که نمای سبز می‌تواند به بافت و نمای پایه ساختمان آسیب وارد کند، در نتیجه، معمولا پس از خرید آجر نسوز و چیدن دیوار‌ها، بخشی که قرار است نمای سبز در آنجا پیاده‌سازی شود را به وسیله مصالح مخصوص، عایق‎کاری می‌کنند تا مقاومت سازه در برابر رطوبت و نفوذ ریشه و ساقه گیاهان، افزایش یابد.
برخی از انواع گیاهانی که در نمای سبز استفاده می‌شوند، قابلیت چسبیدن به دیوار یا بالا رفتن از آن را ندارند و یا شکل نمای ساختمان به گونه‌ای است که گیاهان نمی‌توانند از آن بالا روند. در برخی موارد نیز، مشتری می‌خواهد نمای سبز را فقط در یک یا چند‌ بخش خاص از ساختمان اجرا کند و بخش‌های دیگر دست نخورده باقی بمانند. برای اجرای نمای سبز در چنین شرایطی، از نمای پوسته سبز استفاده می‌شود.
به عبارتی دیگر، باکس و پوسته‌ای از پیش ساخته شده ( که می‌تواند از جنس فلز، توری مشبک، چوب، سیم کابلی و… باشد) را در قسمت‌های مورد نظر نصب کرده و ریشه گیاهان را در آن قرار می‌دهند تا گیاه رشد کرده و گسترش یابند.
از آنجایی که در این روش، گیاهان در باکس و پوسته قرار دارند، هر زمانی که خواستید می‌توانید گیاهان را تغییر دهید و یا جای پوسته را عوض کنید. حذف و جابجایی این پوسته‌ها به مراتب ساده‌تر از نمای سبز سنتی است.
نمای سبز پوسته به ۴ صورت پیاده‌سازی می‌شود:

? مطالعه بیشتر: انواع سنگ ساختمانی، بررسی کاربرد و معرفی محبوب ترین آنها

نمای سبز مدولار

نمای سبز مدولار یا همان چیزی که به آن “باغ عمودی” نیز گفته می‌شود، از دو الهام اصلی شکل گرفته است:

• برخی از گیاهان می‌توانند روی سنگ‌هایی با خاک سطحی بسیار کمی رشد کنند. می‌توان این گیاهان را به نمای خانه‌ها و ساختمان‌ها که اغلب سنگی یا آجری هستند اعمال کرد.
• منبع الهام دوم، گلدان ها/سبدهای معلق گیاهی هستند که در زمان قدیم، اغلب در خیابان‌های جنوب اروپا دیده می‌شدند. با استفاده از مدل “گیاه آویزان” که گیاهان محکم در کنار و روی همدیگر آویزان می‎شوند، می‌توان مناطق سبزی را ایجاد کرد که یکدست نیستند اما می‌توانند سطح سبز خاص و وسیعی را ایجاد کنند.

برای اجرای نمای سبز مدولار، ابتدا گیاهان را در گلدان‌های مخصوص، سینی‌ها، پاکت‌های گیاهی یا پانل‌های زیرلایه، پرورش می‌دهند. معمولا در این سیستم‌ها، تجهیزات آبیاری به همراه ابزارهای پمپاژ و اندازه‎گیری تعبیه می‌شود. آبیاری و کوددهی به نمای سبز مدولار می‌تواند به صورت دستی و یا به صورت قطره‌ای انجام شود.

نمای سبز مطبق

برای اجرای نمای سبز مطبق، ابتدا گیاهان را درون باکس‌های عموما توری کاشته و منتظر می‌مانند تا سطح و درون این باکس‌ها با گیاهان پر شود. سپس، باکس‌ها را در نقاط مورد نظر قرار می‌دهند. از آنجایی که باکس‌ها قابل جابجایی هستند، می‌توانید به راحتی آن‌ها را تعویض یا حذف کنید.

سیستم دیوار سبز هیدروپونیک (بدون نیاز به خاک)

این تکنیک از این واقعیت بهره می‌برد که گیاهان برای رشد به خاک نیاز ندارند و خاک تنها حمایت مکانیکی ریشه گیاه را فراهم می‌کند و می‌توان از طریق مایعات، آب و مواد معدنی را به گیاهان منتقل کرد. البته، نور خورشید و دی اکسید کربن نیز برای رشد و سلامت گیاهان ضروری است.
به طور کلی، سیستم‌های هیدروپونیک قبل از نصب عمودی، رشد تخصصی گیاهان را بر روی پانل‌های از پیش ساخته شده فراهم می‌کنند. پس از آماده شدن گیاهان، پانل‌ها به محل نصب انتقال داده می‌شوند و به چارچوبی در کنار دیوار/ساختار متصل می‌شوند تا نما را پوشش دهند. پس از نصب، گیاهان به رشد خود ادامه می‌دهند و ساختار را بیشتر می‌پوشانند. نگهداری از این نمای سبز، با استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای یا دستی میسر است. برای شادابی بیشتر نما، می‌توانید در روز‌هایی که آفتاب به صورت مستقیم نمی‌تابد، برگ گیاهان را با یک اسپری آب معمولی مرطوب نمایید.

? مطالعه بیشتر: ۰ تا ۱۰۰ مراحل ساخت ساختمان به زبان ساده!

دیوار سبز شبکه‌ای (بستر پایه خاک)

این سیستم‌ها معمولا از شبکه‌های فلزی (و بعضا چوبی) قالب‌گیری شده استفاده می‌کنند که بر روی دیوارهای موجود (یا سازه‌های مشابه) ساخته شده یا به آن متصل می‌شوند. کاشت گیاهان سبز در زیرلایه‌های مبتنی بر خاکی که در تاسیسات قرار دارند، انجام می‌شود. می‌توان با استفاده از ترکیبی سبک از مواد مغذی و محیط زهکشی آزاد، محل مناسبی برای رشد بهتر گیاهان فراهم نمود.
حفظ آب طبیعی توسط اکثر بسترهای خاکی باعث می‌شود که طراحی و پیاده‌سازی انواع سیستم‌های آبیاری در این روش بسیار ساده باشد و در نتیجه، هزینه‌های نصب و نگهداری کاهش پیدا می‌کند. با این حال، یکی از معایب سیستم‌های مبتنی بر بستر خاک، وزن بیشتر آنها نسبت به سیستم‌های دیگر است. به همین دلیل، بهتر است در ساخت این سیستم، از مواد سبک‌تر و مقاوم‎تری استفاده شود.

انتخاب گیاه مناسب برای نمای سبز

گیاهی که برای نمای سبز ساختمان استفاده می‌شود، باید منحصر به فرد، زیبا و همچنین مقاوم باشد. توجه کنید که هر گیاهی، برای رشد بر روی نما مناسب نیست. برخی از گیاهان توانایی رشد در محیط‌های باز را ندارند. برخی از گیاهان را نمی‌توانید در سمتی از ساختمان که آفتاب بیشتری دریافت می‌کند بکارید. برخی دیگر نسبت به کمبود نور حساس هستند و…
از طرفی، بهتر است گیاهی را انتخاب کنید که طول عمر بیشتری داشته باشد و حداقل در نیمی از سال، سبز و شاداب باشد.
اگر می‌خواهید گیاهان را به شکل گلدانی در نما استفاده کنید، می‌توانید انواع سرخس‌ها که در تمام طول سال سبز هستند را انتخاب نمایید. گیاهانی نظیر Dichondra silver falls و پاپیتال نیز به عنوان گیاه رونده، گزینه خوبی هستند.
به طور کلی، می‌توان از سه نوع پوشش گیاهی برای نمای سبز استفاده کرد:

• گیاهان آویزان که از سازه یا گلدان آویزان می‌شوند (این گیاهان به مراقبت زیادی نیاز دارند).
• گیاهان خود‎رونده که با استفاده از شاخک‌های چسبنده و یا پیچیدن به دور سازه، رشد می‌کنند و بدون نیاز به ابزار اضافی، سازه را پوشش می‌دهند.
• گیاهان رونده‌ای که برای رشد و گسترش یافتن، به سازه‌ای برای نگهداری نیاز دارند و نمی‌توانند به دیوار بچسبند.

? مطالعه بیشتر: نشست ساختمان و علائم آن + چگونه از نشست ساختمان جلوگیری کنیم؟

مزایا و معایب نمای سبز ساختمان

قبل از اجرای نمای سبز، بهتر است به خوبی با مزایا و معایب آن آشنا شده و سپس برای پیاده‌سازی آن اقدام نمایید. برخی از مهم‌ترین مزایا و معایب نمای سبز عبارتند از:

مزایا نمای سبز ساختمان

• ایجاد زیبایی بصری: گیاهان از هر نوعی که باشند، می‌تواند با رنگ‌های شاداب خود، محیط‌های شهری را از حالت ماشینی و غیر زنده، به فضای دلنشین‌تر و زیباتری تبدیل کنند.
• افزایش ارزش ملک (و حتی ملک‌های اطراف): گیاهان می‌توانند با زیباسازی محیط، باعث جذب بیشتر افراد و رونق گرفتن کسب و کار‌ها شوند. با اجرای نمای سبز، نه تنها ارزش ملک شما و ملک‌های اطراف بیشتر می‌شود، در صورتی که کسب و کاری در ساختمان مورد نظر داشته باشید، احتمال موفقیتتان نیز بیشتر می‌شود.
• تقویت روحیه و شادابی افراد: روانشناسان و افراد متخصص در حوزه سلامت روان، به مراجعین خود توصیه می‌کنند حداقل یک ساعت در روز را به مراقبت و تماشای گیاهان زنده بپردازند. نگهداری و تماشای گیاهان می‌تواند به مدیریت استرس کمک کرده و باعث افزایش بهره‎وری و خلاقیت افراد شود.
• تمیز کردن هوای محیط از انواع آلاینده‌ها: گیاهان برای رشد و نمو خود به دی اکسید کربن نیاز دارند. تنفس گیاهان برخلاف انسان‌ها و سایر موجودات زنده به این صورت است که دی اکسید کربن را می‌گیرند و اکسیژن پس می‌دهند. با اجرای نمای سبز، می‌توانید محیطی سالم‌تر برای خود و سایر ساکنین فراهم کنید.
• کاهش دمای محیط اطراف: تبخری که در گیاهان انجام می‌شود می‌تواند به کاهش دمای محیط اطراف ساختمان کمک کند.
• ایجاد محلی برای لانه‌سازی و استراحت پرندگان: پوشش گیاهی، محلی مناسب برای لانه‌سازی پرندگان است. اگر می‌خواهید در نزدیکی خود همیشه صدای پرندگان را بشنوید، می‌توانید نمای سبز را امتحان کنید.
• ایجاد عایق گرمایی/سرمایی برای ساختمان و صرفه جویی در انرژی: پوشش گیاهی می‌تواند به عنوان عایقی زیبا، تمام درز‌ها و شکاف‌های کاهنده انرژی ساختمان را پر کرده و از هدر رفتن انرژی جلوگیری کند.
• ایجاد عایق صوتی برای ساختمان: اگر به عمق جنگل‌های انبوه رفته‌ باشید، حتما با سکوت آرامبخش آن آشنا شده‌اید. پوشش گیاهی می‌تواند از شدت طنین و صدا‌های بیرونی بکاهد و فضای آرام تری محیا کند.

? مطالعه بیشتر: روف گاردن چیست؟ زیبا ترین ایده های روف گاردن!

معایب نمای سبز ساختمان

• لزوم نگهداری و مراقبت همیشگی: گیاهان موجوداتی زنده هستند و برای زنده بودن به آب، غذا و مراقبت نیاز دارند.
• هزینه اجرای زیاد: از آن جایی که نمای سبز، سازه‌ای جداگانه است، می‌تواند به هزینه‌های کلی ساختمان اضافه کند.
• زمان اجرای طولانی: سرعت رشد گیاهان بسیار کند است و چنانچه می‌خواهید نمای سبز از پیش ساخته شده را اجرا کنید، می‌بایست برای رشد و ساخت آن منتظر بمانید.
• افزایش وزن سازه: در برخی از انواع نمای سبز، به دلیل استفاده از مصالح سنگین یا استفاده از خاک به عنوان بستر، وزن دیوار نگهدارنده افزایش می‌یابد.
• جذب حشرات: با اینکه با افزایش تعداد پرندگان و تغذیه آن‌ها از حشرات این مشکل کمتر می‌شود، اما برخی از افراد نسبت به ورود هرگونه حشره‌ای به ساختمان‌شان حساس هستند.
• احتمال ایجاد آسیب به بافت سازه (در صورت اتصال مستقیم): گیاهانی که به صورت مستقیم به سازه می‌چسبند، می‌توانند باعث نفوذ رطوبت به ساختمان و آسیب به بافت‌های آن شوند.

? مطالعه بیشتر: ۵ مورد از جالب ترین کاربردهای غیر سازه ای آجر!

هزینه اجرای نمای سبز

هزینه اجرای نمای سبز به عوامل مختلفی بستگی دارد. نوع گیاهان، مساحت فضای سبز، نوع مصالح و ابزاری که برای اجرای نمای سبز بکار می‌روند، زمان اجرا، تعداد کارگران و… عواملی هستند که می‌توانند برای روی هزینه نهایی اجرا تاثیرگذار باشند.
به خاطر داشته باشید که استفاده از نمای سبز، مستلزم رسیدگی همیشگی به گیاهان است. چنانچه مراقبت‌های لازم را انجام ندهید و در آبیاری و کوددهی آن سهل انگاری نمایید، احتمال اینکه گیاهان از بین بروند و نیاز به نوسازی و صرف هزینه دوباره را داشته باشد، وجود دارد.