آجر یکی از قدیمی ترین مصالح برای خانه‌ها و پروژه‌های ساختمانی محسوب میشود. آجرها در طول تاریخ از بادوام ترین مصالح ساختمانی محسوب می‌شوند و دیوارهای آجری، پایه‌ها، ستون‌ها و سطوح جاده هنوز دست نخورده از هزاران سال پیش باقی مانده اند. طبقه بندی آجر بر اساس پارامترهای خاصی انجام میگیرد که سبب میشود بتوان به درستی شکل فیزیکی و کاربرد هر یک را درک کرد. در این مقاله قصد داریم تا با نگاهی دقیق تر به طبقه بندی آجر در بخش‌های مختلفی مانند شکل ظاهری، کاربرد، مقاومت و… بپردازیم. در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
? مطالعه بیشتر: قیرگونی بهتر است یا ایزوگام؟ هر آنچه باید قبل از عایق سازی بدانید! ?
طبقه بندی آجر به چه معناست؟
آجرها یک واحد مستطیلی با اندازه منظم هستند. آجرها از خاک رس ساخته شده اند و معمولاً برای اکثر کارهای ساختمانی استفاده می‌شوند. معمولاً در مواقعی که سنگ در دسترس نباشد از آجر به عنوان جایگزین سنگ استفاده میشود.
طبقه بندی آجر به منظور آن است که بر اساس شیوه‌های تولید و نوع مواد سازنده آن میزان مقاومت آن‌ها را درک و در جای مناسب استفاده کنیم. آجرها را میتوان به گروه‌های مختلفی تقسیم بندی کرد.
? مطالعه بیشتر: آزبست، خطری خاموش در نزدیکی ما ?
طبقه بندی آجر بر اساس معیارهای مختلف
در ادامه به بررسی دقیق تر طبقه بندی آجرها بر اساس معیارهای مختلف می پردازیم:
محل تولید
آجر آسیاب شده
این آجر با فشرده شدن خاک رس و آب به داخل قالب فولادی با شکل و اندازه بسیار منظم و سپس برش ستون به دست آمده و با سیم به اندازه‌های کوچکتر قبل از پخت ایجاد میشود. این آجرها دارای سه یا چهار سوراخ است که تا ۲۵ درصد حجم آجر را تشکیل می‌دهد.
آجر قالبی
به جای اینکه در دستگاه باشد، قالب‌ها با دست شکل میگیرد. آجر سنتی یا قالبی بین ۵۰-۶۵ میلی متر فورا در دسترس هستند. سایزها و اشکال دیگر ۶-۸ هفته پس از سفارش در دسترس هستند.
آجر فشرده خشک
انواع سنتی آجر است که از فشرده سازی خاک رس در قالب ساخته میشود.
کیفیت
آجرها بر اساس کیفیت به درجات مختلف تقسیم بندی می‌شوند:
آجر درجه یک
موادی که برای ساخت این نوع آجر به کار می‌رود، از خاک مرغوب رس میباشد. کیفیت آن نسبت به دیگر آجرها بیشتر است. شکل ظاهری آن‌ها کاملا منظم و دقیق است و لبه‌های تیز و سطح صاف را دارا می‌باشند. قدرت خرد شدن آن‌ها حدودا ۱۰۵ کیلوگرم در سانتی متر مربع است. این نوع آجر کاملا سوخته و به رنگ‌های آجر قرمز، گیلاسی و مسی در دسترس اند.
آجر درجه یک به دلیل بی نقصی و دوام بالا بیشتر برای دیوارهای باربر و ماهیت‌های داِمی مورد استفاده قرار میگیرد. آجرهای بسیاری مانند آجر سه گل را میتوان با دو کیفیت درجه ۱ و درجه ۲ ایجاد کرد.
آجر درجه دو
این نوع آجر در شکل ظاهری خود داری نواقص جزئی است و از لحاظ کیفیت در حد میانی قرار دارد. نحوه قالب گیری ان‌ها روی زمین است و همین مسئله از ایجاد لبه‌ها تیز جلوگیری میکند. مقاومت خرد شدن آن‌ها حدود ۷۰ کیلوگرم در سانتی متر مربع است و بیشتر برای سازه‌های دائمی، دیوارهای پارتیشن و دیوارهای باربر در سازه‌هایی با متراژ پایین استفاده میشود. همچنین میتوان از آجر نما سفید نیز برای ایجاد فضاهای منحصر بفرد در معماری استفاده کرد.
آجر درجه سه
این نوع آجر در زمین قالب گیری می‌شوند و پخته می‌شوند. آن‌ها سخت نیستند و سطوح آن‌ها ناهموار با لبه‌های تیز است. از آن‌ها در مکان‌های کم اهمیت مثل سازه‌های موقتی و جایی که بارندگی کم است، استفاده می‌شوند.
آجر درجه چهارم
این نوع آجر نامنظم و رنگ تیره هستند. از آن‌ها در فونداسیون، کف و جاده‌ها استفاده میشود، زیرا آن‌ها بیش از حد سوخته هستند، بنابراین گاهی اوقات از آجر درجه یک استحکام بیشتری نشان می‌دهند.
? مطالعه بیشتر: سازه Lsf چیست؟ بررسی مهم ترین نکات آن?
کاربرد
در طبقه بندی آجر دو دسته بندی هم بر اساس کاربرد برای آجرها وجود دارد:
آجرهای معمولی
این آجرها رایج ترین آجرهای مورد استفاده هستند.از ویژگی‌های بارز آن مقاومت کم، کیفیت پایین، مقاومت فشاری پایین است که سبب شده بیشتر در دیوارهای داخلی استفاده شوند.
آجرهای مهندسی
آجرهای مهندسی آجرهایی هستند که در دماهای بسیار بالا تولید می‌شوند و آجری متراکم و محکم را تشکیل می‌دهند که به آجر اجازه می‌دهد استحکام و جذب آب را محدود کند. آجرهای مهندسی مقاومت خوبی در برابر رطوبت و همچنین مقاومت مناسبی را در برابر مواد شیمیایی را با ظرفیت باربری عالی ارائه می‌دهند. آجر سه سانتی نمونه ای از این آجر است که برای ایجاد نماهای زیبا کاربرد دارد.
? مطالعه بیشتر: عایق بندی ساختمان و مهم ترین نکات که قبل از انجام باید بدانید! ?
آجر سوخته، آجر نسوخته و آجر بیش از حد سوخته
آجرها را میتوان بر حسب سوختن به سه دسته تقسیم کرد:
آجر نسوخته
این نوع آجر را میتوان آجر خشک شده در آفتاب نیز نامید. اولین باری که از آجرهای نسوخته استفاده شده در مصر باستان بود که آجرها را در آفتاب خشک کرده و استفاده می‌کردند. از ویژگی‌های این نوع آجر میتوان به مقاومت پایین در برابر آتش و آب اشاره کرد.
آجر سوخته
اغلب آجرهای قابل استفاده در اکثر سازه‌ها، از نوع آجرهای سوخته هستند. آن‌ها پس از قالبگیری درون کوره پخته می‌شوند و به همین دلیل در مقایسه با آجر نسوخته مقاومت بالاتری دارند.
آجرهای بیش از اندازه سوخته
برای پخت این نوع آجر لازم است که دمای بالا و زمان زیادی صرف کنیم که در مقایسه با دیگران آجرها بیش از حد پخته میشود. این مسئله سبب تغییر در شکل سوخته آجر میشود. کاربرد این نوع آجر به عنوان سنگدانه درشت در بتن اسلب و تیر است که در این زمان در تماس مستقیم با آب قرار ندارد.
مطالعه بیشتر: نمای سبز ساختمان چیست – بررسی مزایا و معایب آن 
ماده خام
مواد اولیه آجرها آن‌ها را به دسته بندی‌های متفاوت تقسیم کند.
آجر روسی سوخته
این نوع آجر از پرکاربردترین نوع آجر است و پس از استفاده در ساختمان احتیاج به گچ کاری دارد. همانطور که کرد نامشخص است. تولید آن با استفاده از خاک رس و سوزاندن است.
آجر خاکستر بادی
تولید این نوع آجر با استفاده از خاکستر بادی میباشد. ترکیبات خود مقدار زیادی اکسید کلسیم دارد و از همین رو تحت عنوان خود سیمان نیز تعریف میشود. آجرهای خاکستر در زمان تماس با رطوبت منبسط می‌شوند. از لحاظ شکل ظاهری نسبت به آجرهای روسی سوخته تخلخل کمتری دارند و لزوماً به گچ کاری نیاز ندارد. همچنین میتوانند در برابر انجماد ذوب مقاومت خوبی از خود نشان دهند.
آجرهای بتنی
این نوع آجر از بتن جامد ساخته شده اند. آن‌ها از طریق ماسه، شن، سیمان و آب ساخته شده و می‌تواند هم از طریق دستی و هم ماشینی تولید شود. و می‌تواند رنگ را پر کند و در بین صاحبان خانه بسیار محبوب است.
آجر ماسه آهکی
در ترکیبات آجرهای ماسه آهکی از مخلوط ماسه، خاکستر بادی و آهک استفاده می‌شوند. پس از آن رنگدانه‌ها اضافه خواهند شد. مرحله بعد این مواد مخلوط شده قابلگیری شده تا به شکل آجر در بیاید. آجرهای آهکی ماسه ای مثل آجرهای سفالی سوخته در کوره‌ها پخته نمی شوند. در عوض، مواد موجود به واسطه واکنش شیمیایی به یکدیگر متصل می‌شوند.
آجر نسوز
این نوع آجر پس از سوختن، می‌تواند دمای بسیار بالا را بدون تأثیر بر شکل، اندازه و استحکام آن تحمل کند. کاربرد آن بیشتر برای آستر دودکش‌ها و کوره‌هایی که دمای معمولی آن انتظار می‌رود بسیار بالا باشد، استفاده میشود.
مطالعه بیشتر: بادبند در ساختمان چیست و چه تاثیری بر سازه دارد؟ 
مقاومت در برابر آب و هوا
بدون درجه آب و هوا (NW)
این آجرها قابلیت مقاومت در برابر آب و هوا را ندارند و در دیوارهای داخلی استفاده می‌شوند.
درجه آب و هوای متوسط (مگاوات)
از این نوع آجرها بیشتر در کشورهای گرمسیری استفاده میشود. آن‌ها میتوانند انواع درجات حرارت بالا را تحمل کنند.
درجه آب و هوای شدید (SW)
این نوع آجرها در کشورهایی که در بیشتر مواقع سال پوشیده از برف هستند استفاده میشود. همچنین میتوانند در برابر هر نوع عمل یخ زدگی و ذوب شدن مقاومت کنند.
مطالعه بیشتر: نمای پارامتریک و هر آنچه باید از آن بدانید! 
سوراخ دار یا بدون سوراخ
این آجرها دارای سوراخ‌های توخالی هستند که با فشار دادن میله‌های آهنی در داخل آجرها ایجاد میشود. هدف از ایجاد این سوراخ‌ها کاهش وزن کلی آجر و در نتیجه به حداقل رساندن وزن خود سازه است. با این حال، این آجرها صدا را منتقل می‌کنند و همچنین برای استفاده در سازه‌های هیدرولیکی مناسب نیستند.
شکل
آجرها بر اساس شکل به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
آجر پوزه ای
این آجرها به صورت زوایای گرد قالب گیری می‌شوند. آن‌ها برای کوئن گرد استفاده می‌شوند.
آجر هوا
این آجرها دارای سوراخ‌هایی برای گردش هوا هستند. آن‌ها در کف‌های معلق و دیوارهای حفره ای استفاده می‌شوند.
آجرهای کانالی
آن‌ها را به شکل ناودان یا کانال در می‌آورند و در زهکشی استفاده می‌شوند.
آجرهای درپوش
از این آجرها برای درپوش بالای جان پناه‌ها یا دیوارهای مستقل استفاده میشود.
آجرهای بخش منحنی
این آجرها به شکل منحنی هستند. از آن‌ها در قوس‌ها، روسازی‌ها و غیره استفاده میشود.
آجرهای توخالی
این آجرها حدود یک سوم وزن آجرهای معمولی هستند. به آن‌ها آجر سلولی یا حفره ای نیز می‌گویند. ضخامت آن‌ها از ۲۰-۲۵ میلی متر است.
آجر فرش
انواع آجر فرش حاوی مقدار مناسبی آهن هستند. آهن در دمای پایین آجرها را منجمد میکند. آن‌ها در کف پارک باغ، سنگ فرش استفاده میشود.
آجرهای سوراخ دار
این آجرها دارای سوراخ‌های استوانه ای هستند. از نظر وزن بسیار سبک هستند. روش تهیه آن‌ها نیز آسان است. در بخش قبلی به توضیح دقیق تر آن پرداختیم. البته علاوه بر این موارد چندین نمونه دیگر از آجرها بر اساس شکل وجود دارند که امکان شمارش تمامی آن‌ها وجود ندارد.
